Kalça ekleminin doğum sırasında veya bebeklik döneminde doğru bir şekilde gelişmemesi durumudur. Gelişimsel kalça displazisi, femur başının kalça yuvasına düzgünce oturamadığı bir rahatsızlıktır. Çoğunlukla doğuştan gelen bir problemdir. Yenidoğanlarda fark edilmediğinde ilerleyen dönemde hareket kısıtlılığına ve ağrılı eklem sorunlarına neden olabilir.
Doğumsal Kalça Çıkığı Neden Olur?
Kalça ekleminin tam olarak gelişememesi veya femur başının kalça yuvasından çıkması durumudur. Genetik ve çevresel faktörlerin kombinasyonu sonucu çıkabilir. Erken teşhis edilmediği durumlarda ciddi hareket kısıtlılıklarına ve uzun vadede eklem hasarına yol açabilir.
Ailede doğumsal kalça çıkığı geçmişi olan bireylerde risk daha yüksektir. Özellikle anne, baba veya kardeşlerde bu rahatsızlık geçmişi varsa bebekte de ortaya çıkma olasılığı artar. Ayrıca genetik faktörler bağ dokusu elastikiyetini etkileyebilir. Kalçanın stabilitesini azaltabilir.
Bebeğin anne karnındaki duruşu, kalça ekleminin gelişimini etkileyebilir. Makat pozisyonunda olan bebeklerde risk artar. Rahimdeki hareket kısıtlılığı neden olabilir.
Gebelik sırasında anneden bebeğe geçen hormonlar, bağ dokusunda gevşemeye yol açabilir. Bu durum kalça ekleminin daha kolay çıkmasına sebep olabilir.
Sıkı kundaklama yöntemi, bebeklerin bacaklarını doğal pozisyonunda tutmasını engeller. Kalça ekleminin uygun gelişmesini engelleyebilir. Aynı zamanda riski artırır.
Kız bebeklerde görülme sıklığı erkek bebeklere fazladır. Ayrıca, ilk gebelikler bu duruma katkıda bulunabilir. Düşük amniyotik sıvı seviyeleri ve doğum sırasında yaşanan komplikasyonlar da risk faktörleri arasında yer alır.
Erken teşhis ve uygun tedavi ile gelişimsel kalça displazisi yol açabileceği sorunlar büyük ölçüde önlenebilir. Bu nedenle düzenli kontrollerin önemi oldukça büyüktür.
Gelişimsel Kalça Displazisi Belirtileri Nelerdir?
Gelişimsel kalça displazisi, kalça ekleminin düzgün gelişmediği durumdur. Erken teşhisi, ileride oluşabilecek ciddi sorunların önüne geçmeye yardımcı olur. Ancak belirtiler genellikle hafiftir. Bu nedenle erken dönemde fark edilmesi zor olabilir.
Bebeklerde GKD’nin en yaygın belirtisi, bacak uzunluklarında gözle görülür bir fark olmasıdır. Bir bacak diğerine göre daha kısa görünebilir. Ayrıca, bebeğin bacaklarını hareket ettirme sırasında bir sertlik veya sınırlı hareket gözlemlenebilir. Bez değiştirirken kalçadan gelen “klik” sesi, kalça ekleminde bir sorun olduğunun göstergesi olabilir.
Diğer sık görülen işaretlerden biri de bacakların yana doğru açılmasının kısıtlı olmasıdır. Normal bir bebeğin bacakları kolaylıkla açılabilirken, GKD olan bebeklerde bu hareket kısıtlı olabilir. Bu durum, bebeğin kalça yuvasında uyluk kemiğinin doğru şekilde oturmadığını gösterebilir.
Bebek yürümeye başladığında belirtiler daha belirgin hale gelebilir. GKD olan çocuklar genellikle topallayarak yürür veya ördekvari bir yürüme şekli sergiler. Çift taraflı kalça displazisi durumunda, yürüme sırasında “ördek yürüyüşü” denilen yaylanma hareketi görülebilir.
Tedavi edilmezse, ağrı ve hareket kısıtlılığı yaşanabilir. Özellikle genç yaşlarda kalça eklemiyle ilgili sorunlar yaşanabilir. Bu durum, geçmişte fark edilmemiş bir GKD öyküsüyle ilişkili olabilir.
Erken tanı ve tedaviyle, bu belirtilerin yol açabileceği kalıcı sorunlar büyük ölçüde önlenebilir. Düzenli kontroller bu nedenle önem taşır.
Gelişimsel Kalça Displazisi Tedavisi Nasıl Yapılır?
Gelişimsel kalça displazisi (GKD) tedavisinde erken teşhis büyük önem taşır. Tedavi yöntemleri, bebeğin yaşı, displazinin derecesi ve kalça ekleminin durumuna bağlı olarak değişir. Hedef, femur başını kalça yuvasına doğru bir şekilde yerleştirmek ve eklemin normal gelişimini sağlamaktır.
Erken teşhis edilen vakalarda, tedavi genellikle non-invaziv yöntemlerle yapılır. En yaygın tedavi yöntemlerinden biri Pavlik bandajı kullanımıdır. Bu cihaz, bebeğin bacaklarını bükülmüş ve ayrılmış bir pozisyonda tutarak femur başının kalça yuvasına oturmasını sağlar. Pavlik bandajı 6-12 hafta düzenli kullanılır. Başarılı sonuçlar verir.
Altı ayın üzerinde olan bebeklerde, displazinin şiddetine göre farklı yöntemler uygulanır. Pavlik bandajı etkili olmadığında veya bebek daha büyükse, genellikle kapalı redüksiyon yöntemi tercih edilir. Bu işlemde, femur başı genel anestezi altında kalça yuvasına yerleştirilir ve ardından bir alçı uygulanır.
Bir yaşını geçen çocuklarda veya ileri vakalarda, açık redüksiyon adı verilen cerrahi müdahale gerekebilir. Bu yöntemde, cerrah femur başını uygun pozisyona getirir ve stabiliteyi sağlamak için kalça eklemini düzeltir. Bazı durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir. Bu müdahaleler arasında osteotomi gibi ek işlemler yer alabilir.
Tedavi sonrasında fizik tedavi ve düzenli kontroller, kalça ekleminin düzgün gelişimini sağlamak için gereklidir. Erken müdahale ve uygun tedavi ile Gelişimsel kalça displazisi olan çocukların çoğu normal bir yaşam sürdürebilir.